Akut karaciğer yetmezliği tanı kriterleri nelerdir?

Akut karaciğer yetmezliği (AKY), belirgin bir neden olmaksızın, karaciğer fonksiyonlarının hızla bozulması durumunu ifade eder. Bu durum, genellikle 26 haftalık bir süre içerisinde gelişir ve ciddi klinik sonuçlar doğurabilir. Akut karaciğer yetmezliğinin tanı kriterleri, hastalığın seyrini ve tedavi planını belirlemede kritik öneme sahiptir.

Akut karaciğer yetmezliği tanısı için aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:

• Serum bilirubin düzeyinin 3 mg/dL'nin üzerinde olması.
• İnternational Normalized Ratio (INR) değerinin 1.5 veya daha yüksek olması.
• Karaciğer fonksiyonlarında (sentez ve detoksifikasyon) belirgin bir bozulma olması.
• Hastalığın başlangıcından itibaren 26 hafta içinde gelişen semptomlar ve bulgular.

Hastaların klinik bulguları arasında;

• Sarılık (cilt ve gözlerde sararma).
• Aşırı yorgunluk ve halsizlik.
• Karın ağrısı ve şişkinlik.
• İştahta azalma.
• Kanama eğilimi (özellikle burun kanamaları ve morarma).

Akut karaciğer yetmezliğinin tanısında kullanılan laboratuvar testleri şunlardır:

• Karaciğer fonksiyon testleri (ALT, AST, ALP, GGT, bilirubin).
• INR ve protrombin zamanı (PT).
• Hepatit virüsleri için serolojik testler.
• Ammonia düzeyleri.
• Elektrolit ve böbrek fonksiyon testleri.

Tanıda yardımcı olabilecek görüntüleme yöntemleri arasında;

• Ultrasonografi (karaciğerin boyutu, kan akımı ve sıvı birikimi için).
• Bilgisayarlı tomografi (karaciğerin yapısal anormalliklerinin değerlendirilmesi için).
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) bazı durumlarda kullanılabilir.

Akut karaciğer yetmezliği;

• Viral hepatitler (özellikle Hepatit A, B, C).
• İlaç toksisitesi (özellikle asetaminofen aşırı dozları).
• Alkol kullanımı.
• Otoimmün hastalıklar.
• Metabolik hastalıklar (Wilson hastalığı gibi).

Akut karaciğer yetmezliği, acil müdahale gerektiren bir durumdur. Tanı kriterlerinin doğru bir şekilde belirlenmesi, etkili bir tedavi stratejisi geliştirmek için hayati öneme sahiptir. Erken tanı ve tedavi, hastaların prognozunu önemli ölçüde iyileştirebilir. Bu nedenle, klinik gözlemler ve laboratuvar testleri, hastaların durumunu değerlendirmede bir arada kullanılmalıdır.

Ek olarak, akut karaciğer yetmezliği olan hastaların izlenmesi, komplikasyonların önlenmesi ve tedavi sürecinin optimize edilmesi açısından son derece önemlidir. Uzun dönem takip ve rehabilitasyon, hastaların yaşam kalitesini artırabilir ve nüks riskini azaltabilir.